Mimo braku oficjalnych statystyk dotyczących wypadków dzieci przy pracy w gospodarstwach rolnych obserwacja środowiska wiejskiego prowadzi do wniosku, że ich liczba jest zdecydowanie mniejsza niż kilkanaście lat temu. Obserwujemy, że rolnicy rzadziej angażują dzieci do pomocy przy pracach rolniczych, a powierzane najmłodszym czynności są adekwatne do ich wieku i możliwości. Młode pokolenie, które przejmuje ziemię jest bardziej świadome i większą wagę przykłada do zapewnienia dzieciom właściwej opieki oraz warunków do rozwoju i nauki. Na czas wzmożonych prac w gospodarstwie dzieciom organizuje się opiekę osób starszych. Dzięki funduszom unijnym na terenach wiejskich (także na terenie powiatu opoczyńskiego) powstało wiele przedszkoli i świetlic, które zapewniają opiekę najmłodszym przez cały rok. Pozytywny wpływ na bezpieczeństwo pracy i życia mieszkańców wsi mają również zmiany w polskim rolnictwie, dzięki którym w znaczący sposób zmniejszył się udział prac wykonywanych ręcznie a sprzęt stosowany w rolnictwie jest nowoczesny i posiada wysoki standard bezpieczeństwa.

W gospodarstwach rolnych występują liczne zagrożenia dla życia i zdrowia osób, które w nim pracują i mieszkają. Człowiek styka się tam z wieloma szkodliwymi czynnikami: fizycznymi (jest narażony na przejechanie, uderzenie przez maszyny i urządzenia będące w ruchu, kontakt z dużymi zwierzętami), biologicznymi (narażenie na zakażenie chorobami odzwierzęcymi), chemicznymi (zatrucie środkami ochrony roślin, nawozami i paliwami). Szczególnie niebezpiecznie jest latem. Podczas prac żniwnych dochodzi do wielu groźnych wypadków, z udziałem kombajnów, pras do słomy i siana, przyczep transportowych, których ofiarami są również dzieci. O tej porze roku większość dzieci rolników przebywa w miejscu zamieszkania.

Często towarzyszą im kuzyni przyjeżdżający na letni wypoczynek do dziadków, babć, cioć i wujków. Ciekawość i chęć poznania otoczenia powodują, że pozostając bez opieki osób dorosłych, mogą znaleźć się w niebezpiecznych miejscach lub robić rzeczy, których nie powinny.

Zdarza się też, że dzieci są angażowane do prac rolniczych. Rodzice w ten sposób przygotowują młode pokolenie do prowadzenia w przyszłości samodzielnie gospodarstwa rolnego. Należy jednak pamiętać, że nadmierne obciążanie pracą lub pozostawienie dzieci bez opieki kończy się groźnymi wypadkami, powodującymi negatywne i nieodwracalne konsekwencje dla zdrowia oraz rozwoju fizycznego i psychicznego dzieci. Intensywne angażowanie dziecka do prac rolnych powoduje, że zbyt wcześnie przyjmuje ono rolę osoby dorosłej, co ogranicza lub pozbawia je możliwości funkcjonowania w roli dziecka, z którą wiążą się beztroska, zabawa, przyjemność. Młody człowiek, który poświęca dużo czasu na prace w gospodarstwie rolnym, ma mniejsze możliwości zdobycia dobrego wykształcenia, rozwijania własnych zainteresowań, nawiązania szerszych kontaktów społecznych.

KRUS na terenie województwa łódzkiego organizuje wiele działań skierowanych do dzieci, które mają na celu uświadomienie jakie zagrożenia czyhają w gospodarstwach rolnych. Pogadanki w szkołach i konkursy realizowane są na terenie całego powiatu opoczyńskiego.

Jednym z takich działań jest cykliczny konkurs plastyczny pn. „Bezpiecznie na wsi”. Tegoroczny tytuł „Niebezpieczne atrakcje w wakacje!” dotyczył szczególnego okresu w roku, gdy dochodzi do nasilonych prac w gospodarstwie rolnym. W tegorocznej edycji konkursu wzięło udział 1606 uczniów ze 125 szkół podstawowych z naszego województwa.

Szczegółowy wykaz prace i czynności szczególnie niebezpiecznych, których nie należy powierzać dzieciom do lat 15. w gospodarstwach rolnych można znaleźć na stronie internetowej www.krus.gov.pl w zakładce prewencja a także w Placówce Terenowej KRUS w Opocznie.

Niech rodzicom i opiekunom przyświeca hasło, które znalazło się na jednej z prac wyróżnionych w finale krajowym konkursu plastycznego przez Centralę KRUS w Warszawie:

W załączeniu apel Prezesa KRUS o zapewnienie bezpiecznych wakacji dzieciom na terenach wiejskich.

Przemysław Kraska
Oddział Regionalny KRUS w Łodzi